ارسال به

فارس:حسین علیزاده گفت: به عقیده من با مقوله ساز سازی در ایران برخورد منطقی نمی‌شود و در واقع نوع نگاه همه به این تخصص غلط است.

در میزگرد نخستین روز از همایش سازهای ابداعی كه با حضور حسین علیزاده، كیهان كلهر، رامین جزایری و جمال سماواتی در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، حسین علیزاده، آهنگساز و نوازنده ساز كه خود تاكنون سازهایی چون شورانگیز و سلانه را ساخته ، گفت: در ایران اصولا همه به كار هم كار دارند مخصوصا در زمینه موسیقی و هنر اما به نظر من در ذهنیت هنری فرد هیچ باید و شایدی وجود ندارد و آن چیزی كه باید و شاید را خود به خود به وجود می‌آورد برطرف كردن نیازی است كه از نظر خود هنرمند ضروری است . اما متاسفانه در كشور ما تعصب وجود دارد و این خود باعث عدم محقق شدن یكسری استعداد‌ها و شیوه‌ها می‌شود.
وی ادامه داد: در بعضی مواقع سازی دیده می‌شود كه سازنده خواسته ساز جدیدی را به وجود بیاورد اما این به وجود آوردن باید با ریشه‌های فرهنگی ما یكی باشد اما در ایران مسئله‌ای كه وجود دارد این است كه همه فكر می‌كنند پاسبانی به نام موسیقی سنتی وجود دارد كه هر هنرمندی باید در حد مجاز آن كار كند.
این نوازنده تار بیان داشت: به عقیده من آن چیزی كه قرار است ساخته شود نیاز به شناخت، دلسوزی و داشتن ریشه‌های فرهنگی دارد چرا كه اگر چنین باشد آن ابداع در بین همه‌ جا می‌افتد. اما نكته جالب این است كه بسیاری از دوستان دنبال كشف و ابلاغ چیزهای جدیدی هستند.
این آهنگساز با بیان اینكه باید ساز سازی دانشگاه مخصوص خود را داشته باشد، بیان داشت: ساز سازی به عنوان یك رشته تخصصی باید دانشگاه مخصوص به خود را داشته باشد همان طور كه در كشورهای پیشرفته چنین دانشگاهی وجود دارد.
وی با اشاره به اینكه ساز در كشورهایی كه ریشه فرهنگی دارد دارای تقدس است، اظهار داشت: در این كشورها وقتی كسی ساز را در آغوش می‌گیرد انگار تاریخ را در آغوش كشیده است در ایران و كردستان هم وقتی نوازندگان تنبور را به دست می‌گیرند آن را با وضو می‌نوازد و قبل از نواختن با ادای احترام آن را می‌بوسند.
علیزاده با بیان اینكه با ساز سازی در ایران برخورد منطقی نمی‌شود، گفت: مسایلی كه در ساز سازی وجود دارد به خاطر نگاه اشتباه دولت به ساز است چرا كه ساز سازی در ایران سیاسی شده است.
وی در خصوص سازهای ساخته شده توسط خودش اظهار داشت: به نظرم سلانه و شورانگیز هنوز، ساز نیستند و به یك استاندارد خاصی نرسیده‌اند چرا كه ساخت كه آنها به خاطر ذوق و شوق من بوده اما هنوز باید روی آنها كار كنم.

جمال سماواتی گفت: ساز در حال حاضر مركزی‌ترین نقطه‌ای است كه تمام واحدهای موسیقی را به هم پیوند می‌دهد.

در میزگرد همایش سازهای ابداعی كه روز گذشته با حضور كیهان كلهر، حسین علیزاده، جمال سماواتی و رامین جزایری در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، «جمال سماواتی» نوازنده تار گفت: اگر موسیقی را پدیده‌ای بگیریم در ذات و نقطه بودنش برای اینكه آن را وارد حوزه محسوسات كنیم ناگزیر نیازمند ساز هستیم. بدون ساز موسیقی پا به جهانی هستی نمی‌گذارد.به نظرم ساز بیش از آنكه یك وسیله باشد چیزی است كه موسیقیدان بدون آن نمی‌تواند تفكرات و احساساتش را در جهان ارائه دهد.
وی ادامه داد: ساز وسیله‌ای است كه بعضی از آن به عنوان حرفه، مخاطب و یا سازنده آن استفاده می‌كنند.
این نوازنده تار بیان داشت: ساز در حال حاضر مركزی‌ترین نقطه‌ای است كه تمام واحدهای موسیقی را به هم پیوند می دهد و ساخت هر سازی به تفكرات سازنده آن برمی‌گردد و آنچه كه ما ابداع‌سازی گوییم نتیجه ورود سازندگان به روابط مدرن است كه این روابط باعث می‌شود به سازها نگاه دیگری داشته باشیم.
در ادامه این میزگرد «رامین جزایری» پژوهشگر موسیقی نیز با بیان اینكه ساخت ساز كار پرزحمتی است بیان داشت: متأسفانه سازندگان ساز نتوانستند شأن و مرتبه لازم را به دست بیاورند كه این علت به نوازنده ها و موزیسین‌ها نیز بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: متأسفانه در دانشگاه‌ها نیز دروس مربوط به شناخت و اهمیت ساز تدوین نشده و ما با این مشكل نیز مواجه هستیم.

كیهان كلهر گفت: در شرایط كنونی ما نیازی به ابداع ساز نداریم و اگر هم قرار به ابداع باشد باید از سوی هنرمندان این عرصه صورت گیرد.

در نخستین روز از همایش سازهای ابداعی كه با حضور كیهان كلهر، حسین علیزاده، جمال سماواتی و رامین جزایری در خانه هنرمندان ایران برگزار شد، «كیهان كلهر» نوازنده كمانچه گفت: سازهایی كه ما هم اكنون داریم تكامل یافته سازهای قدیمی هستند و در واقع از گذشته تا به حال صنعت ساز سازی و پیشرفت سازها ادامه داشته است.
وی ادامه داد: همیشه یك رابطه‌ای میان سازنده ساز و نوازنده وجود دارد و این ارتباط باعث شكل‌گیری سازهایی به درخواست نوازنده می‌شود.
این نوازنده كمانچه بیان داشت: به عقیده من هر عامل جدیدی باید ریشه در سنت داشته باشد و اساسا كسی كه سازی می‌سازد باید سنت و فرهنگ را بشناسد.
وی ادامه داد: در موسیقی غرب طی صدها سال خانواده سازها گسترش پیدا كرد اما در ایران در چند سال اخیر تنها این اتفاق افتاد. می‌خواهیم ابداع كنیم اما در حال حاضر نیازی به ابداع نداریم.
این نوازنده كمانچه بیان داشت: متاسفانه ما ساز را می‌سازیم بعد دنبال نوازنده می‌رویم در صورتی كه این قضیه باید برعكس باشد.
كلهر در خاتمه خاطرنشان كرد: ما اگر در موسیقی صدای جدیدتری می‌خواهیم باید این نیاز با ساخت ساز برطرف كنیم ولی این خود نیز به زمان و دانش عمیق نیاز دارد و در واقع این ابداع و ساخت و ساز باید از طرف كسانی صورت گیرد كه در این زمینه پیشینه داشته باشند.

لینك خبر :

http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8803110598

ایسنا :نمایشگاه ساز‌های ابداعی كه به همت كانون ساز‌سازان خانه موسیقی برپا شده است، شامگاه گذشته - دهم خرداد ماه - در خانه هنرمندان ایران رسما آغاز به‌كار كرد.

 مجموعه‌ای از سازهای ایرانی دست‌ساز هنرمندان موسیقی در تالارهای «نامی» و «انتظامی» خانه هنرمندان ایران برای نخستین بار به نمایش در آمدند و از سوی اهالی موسیقی مورد استقبال قرار گرفتند.

محمد سریر- مدیرعامل خانه موسیقی ـ در مراسم افتتاحیه این نمایشگاه عنوان كرد: برای نخستین‌بار است كه چنین نمایشگاهی با نمایش سازهای جدید هنرمندان موسیقی برپا می‌شود و از آنجا كه سازهای ایرانی فصل مشترك فعالیت‌های هنری است، پرداختن به این موضوع و بحث‌های علمی در ارتباط با آن اهمیت ویژه‌ای دارد.

او اضافه كرد: هنرمندان زیادی از دهه‌های گذشته تلاش كردند تا در عرصه‌ی سازندگی ساز، امكانات این ساز‌ها را در دو بخش جنس و ساختار متحول كنند و از سویی تلاش شد تا سازهای جدید نیز وارد عرصه‌ی كار شود، لذا باید برپایی این نمایشگاه و نگاه خلاقانه سازندگان ساز را مورد تقدیر قرار داد.

سریر خاطرنشان كرد: با برپایی چنین برنامه‌هایی باید سازهای جدید و قابلیت‌های آنها شناسایی و به‌دنبالش جایگاه این سازها تثبیت شود تا نوازندگان بتوانند از آنها استفاده كنند و در راستای آن تم‌های جدید را وارد موسیقی كنند.

او گفت: اگر این قدم‌ها برداشته نشود، قطعا موسیقی برای مخاطبان یك نواخت می‌شود و جاذبه‌ی خود را از دست می‌دهد. به‌خصوص برای نسل جدید كه با حجم وسیعی از ارتباطات مواجه است، باید تلاش جدی انجام داد.

این آهنگساز در پایان با یاد‌ ابراهیم قنبری‌مهر عنوان كرد: قطعا او یك پایه‌گذار نگاه تحولی در ساخت سازها بود و امروز جای ایشان دراین مراسم خالی است. زیرا افرادی هم‌چون او از نگاه محدود به ساز خودداری كردند و حركت‌های جدید در این عرصه را مورد حمایت خود قرار دادند.

به گزارش ایسنا، در بخش دیگری از این مراسم امیرحسین پور‌جوادی به بحث تحول سازسازی در دوران قاجار پرداخت.

این پژوهشگر با شروع از دوره‌ی صفویه خاطرنشان كرد: موسیقی دوره‌ی صفویه مقامی بود و سازهایی هم‌چون عود، قانون، كمانچه و نی مورد استفاده قرار می‌گرفت كه البته همین سازها نیز به دو دسته‌ی كامل و ناقص تقسیم می‌شدند.

او اضافه كرد: سازهایی هم‌چون عود، كمانچه سازهای كامل و سازهایی هم‌چون نی، قانون، چنگ، تنبور و سرنا از جمله سازهای ناقص محسوب می‌شدند و تفاوتشان دراین بود كه برروی سازهای كامل می‌توانستند همه مقامات را در پستی و بلندی اجرا كنند، اما برای سازهای ناقص این قابلیت وجود نداشت.

پورجوادی با تاكید بر حضور موسیقی مقامی تا پایان دوره‌ی صفویه تصریح كرد: بعد از صفویه تا 7 سال افغان‌ها حكومت می‌كردند و با آمدن نادرشاه و راه‌اندازی حكومت افشاریه سیستم موسیقی مقامی هم‌چنان تداوم داشت و تا نیمه قرن 12 كماكان عود به عنوان ساز زهی دست كوتاه در دربار ایران مورد استفاده قرار می‌گرفت.

او خاطرنشان كرد: وقتی كریم‌خان زند به قدرت رسید ما با سازهای جدید روبه‌رو می‌شویم، به‌طوری كه اولین تصویر از تار در این دوره دیده می‌شود، اما هم‌چنان تصاویری از قانون و عود نمی‌بینیم، البته نباید فراموش كرد كه اطلاعات ما از موسیقی دوره‌ی زندیه محدود است و به همین دلیل نمی‌توان گفت كه سیستم موسیقی دستگاهی دراین دوره حاكم است.

این پژوهشگر محقق موسیقی با اشاره به شروع دوره‌ قاجاری عنوان كرد: وقتی آقامحمد خان قاجار به سلطنت رسید، سنت موسیقی شیراز به دربار تهران منتقل شد. اما باز هم اطلاعی از ساز سنتور در دست نیست و تنها اشاره‌هایی محدودی در وقایع‌نگاری‌های نادر به این ساز شده است.

به گفته‌ی او پدر علی‌اكبر شاهی نواختن سنتور را زیر نظر یك نوازنده هندی فرا گرفته است و امكان دارد كه سابقه‌ی سنتور به هند باز گردد، اما قطعا عمری بیشتر از 250 سال در ایران ندارد.

پورجوادی متذكر شد: در اواخر دوره قاجار اشخاصی دست به ابداع سازهای جدید زدند، مثلا فردی از همدان سازی به‌نام «رموز» ساخت. غلامحسین پدر حبیب سماع نیز با تركیبی از كمانچه با سیم‌ها و گوشی‌های زیاد سازی به‌نام «مجلس‌آرا» ساخت كه آن را ایستاده می‌نواخت و البته در برخی از نسخ با عنوان مدلیان آرا نیز از آن نام بردند.

او ادامه داد: ساز دیگری به‌نام طرب‌انگیز نیز در همین دوران ابداع می‌شود و در نیمه دوم قرن 19 و حدود سال‌های 870 كه اروپاییان به ایران می‌آیند، موزه‌های ساز در چندین كشور اروپایی و آمریكایی شكل می‌گیرد و حدود 100 ساز ایرانی خریداری می‌شود. به‌طوری كه در موزه‌هایی در انگلستان، فرانسه، بروكسل، نیویورك و غیره مجموعه‌ی قابل ملاحظه‌ای از این سازهای ایرانی وجود دارد كه در دهه‌ی 1970 از ایران خریداری شده است، حتی این سه‌ساز «رموز»، «مجلس‌آرا» و «طرب‌انگیز» نیز در موزه پاریس خریداری شد.

این نمایشگاه دو روزه كه امروز به كار خود پایان می‌دهد، امروز از 10 صبح تا 13 بعد‌ازظهر این امكان را به بازدیدكنندگان داده است تا سازها را امتحان كنند.

حسین علیزاده، كیهان كلهر، جمال سماواتی و رامین جزایری از ابداع در ساخت ساز و نیاز‌های آن سخن گفتند.

در نشست تخصصی كه شامگاه یكشنبه ـ 10 خرداد‌ماه ـ در حاشیه‌ نمایشگاه سازهای ابداعی در خانه هنرمندان برگزار شد، جمال سماواتی نوازنده‌ی تار با اشاره به لزوم پرداختن به مقوله‌ی سازندگی ساز گفت: موسیقی بدون ساز معنی ندارد، لذا باید به اهمیت ساز به شكل بنیادی‌تری نگاه كرد. زیرا موسیقی‌دانان بدون آن نمی‌توانند تفكرات خود را از جهان قابل تعبیر به مخاطب منتقل كنند. دراین میان نباید صدای آدمیزاد را كه در تعابیر مختلف به عنوان ساز معادل‌سازی شده است، فراموش كرد، زیرا صدا نیز شكل كمال‌یافته‌تری از ساز است.

او اذعان داشت: اهمیت ساز به قدری است كه امروز می‌بینیم با انتشار یك فراخوان كوچك چنین استقبالی صورت گرفته است، زیرا ساز مركزی‌ترین نقطه‌ای است كه همه واحد‌های موسیقی را به‌هم پیوند می‌دهد و ناگزیر تنها بخشی از موسیقی را در بر می‌گیرد.

سماواتی متذكر شد: سازها در ذات خود به انگیزه‌های مختلف توسط سازندگان خود ساخته می‌شدند و البته در آن زمان نام‌ونانی برای سازندگان نداشت. به همین دلیل انگیزه‌های آنها كاملا متفاوت بود و از همین رو سازندگان ساز در آن دوران پیش‌روتر از موسیقی حركت می‌كردند، اما ابداع و نوآوری نتیجه ورود ساز و گشانده‌شدن سازندگان ساز به حیطه‌ی روابط مدرن است.

به گزارش ایسنا، در بخش دیگری از این نشست حسین علیزاده كه سابقه‌ی طراحی و ساخت سازهایی هم‌چون «سلانه» و «شور‌انگیز» را دارد گفت: تا سه دهه‌ی قبل نمی‌شد تصور كرد كه بحث ساز‌سازی تا این اندازه اهمیت پیدا كند، در واقع غیرواقعی می‌آمد كه كسی ساز بسازد. اما در این فاصله‌ی كوتاه افراد زیادی به این حوزه روی آوردند.

این آهنگساز و نوازنده‌ی تار و سه‌تار، با اشاره به بزرگ‌ترین مشكل پیرامون ساخت ساز ادامه داد: متاسفانه در ایران و بخصوص در مورد موسیقی همه به كار هم كار دارند و برای این دخالت آیین‌نامه صادر می‌كنند. درحالی كه در ذهنیت هنری هیچ باید و شایدی وجود ندارد، بلكه هر اتفاقی براساس نیاز و ضرورتی كه از سوی هنرمند احساس شده، شكل می‌گیرد.

علیزاده سپس به تاریخ سازها اشاره كرد و افزود: با نگاه به تاریخ می‌بینیم كه هر سازی خودش را برحسب نیازهای مردم و هنرمندان در آن فرهنگ جا انداخته است. پس در هنر هیچ مطلقی وجود ندارد و تجربه همیشه وجود داشته، اما در این مسیر باید از تعصب دوری كرد.

این هنرمند سازندگی ساز را هم‌چون معماری دانست و گفت: باید ریشه‌های این هنر را پیدا كرد و اگر ساخت ساز و ایجاد ابداع در آن با ریشه‌های فرهنگی مرتبط نباشد، قطعا جواب نمی‌دهد و نباید فراموش كرد كه اضافه و كم‌كردن یك سیم یا كوچك و بزرگ‌كردن كاسه ساز ابداع در موسیقی تلقی نمی‌شود، زیرا در گذر زمان چنین اتفاق‌هایی ناگزیر است.

او متذكر شد: نباید پاسبانی به اسم موسیقی سنتی را ساخت، زیرا آنچه كه قرار است نگه‌داری شود قبل از هرچیز نیاز به معرفت، فرهنگ و دلسوزی دارد و نباید نسبت به موسیقی سنتی تا این اندازه متعصبانه برخورد كرد.

سازنده نی‌نوا تاكید كرد: موسیقی ایرانی به ذهنیت هنرمند موسیقیدان و سازنده ساز توجه دارد و از این رو كارهای تجربی را نباید به عنوان تغییر و تحول در موسیقی ایرانی لحاظ كرد، زیرا سازندگی ساز از جمله هنرهایی است كه باید از آن اعاده‌ی حیثیت شود.

علیزاده اظهار امیدواری كرد تا در آینده از هنر سازندگی ساز به عنوان یك رشته تخصصی یاد شود و گفت: ساخت ساز نیاز به تلاش جدی دارد، زیرا ساز تقدس دارد و یك مونس برای نوازنده و سازنده‌ی آن محسوب می‌شود و برای ساخت آن باید خصوصیاتش را در فرهنگ و تاریخ جست‌وجو كرد، زیرا ساز فراتر از موسیقی قدم بر می‌دارد.

آهنگ‌ساز تركمن در پایان خاطرنشان كرد: امروزه ساخت ساز تبدیل به یك عنصر سیاسی شده است و ساز به یك مساله بدل شده است. درحالی كه فراموش نكنید حتی سازهایی مثل «سلانه» و «شور‌انگیز» را كه من بارها مورد استفاده قرار دادم، هنوز به یك استاندارد مطلوب نرسیده است و تنها حاصل ذوق و شوق من به عنوان نوازنده‌ی آنها بوده است.

كیهان كلهر آهنگساز و نوازنده كمانچه دیگر شركت‌كننده در این سمینار تخصصی نیز با تایید صحبت‌های مطرح شده، بیان كرد: مهم‌ترین وجه ساز تكامل آن است. زیرا ساخت ساز یك نیاز است كه در گذر زمان تكامل یافته است و رابطه‌ی سازندگان ساز و نوازندگان آن امری دائمی است.

او با اشاره به سازی هم‌چون ویولن گفت: شكل ویولن از زمانی كه از شرق به غرب رفته تغییر‌های مختلفی پیدا كرده است تا به شكل فعلی آن رسیده است وحتی نواختن آن نیز فرق كرده است. زیرا نیاز و تكنیك نوازندگان در گذر زمان تفاوت كرده است، اما این مساله را نباید با ابداع اشتباه گرفت.

این نوازنده‌ی كمانچه تصریح كرد: هر عامل جدیدی ریشه در سنت دارد و هر سازنده‌ای برای ورود به این عرصه باید ابتدا سنت‌های خود را بشناسد. چه بسا كه سازندگان سازهایی كه امروزه بسیار معروف هستند یك حرمت و ارزش خاص برای این حرفه قائل بودند و موسیقی را به‌خوبی می‌شناختند. پس به جایی رسیدند كه نیاز به ساخت سازهای جدید و یا ابداع در سازهای قدیمی پیدا كردند.

او گفت: تنها كسانی می‌توانند وارد عرصه‌ی ابداع و ساخت سازهای جدید شوند كه در ساخت سازهای قدیمی به مرحله‌ای رسیده باشند كه همه ساخته‌هایشان یك‌صدا داشته باشد و از هركدام به تعداد زیاد ساخته باشند. آنگاه می‌توان گفت كه این افراد شناخت كافی از این حوزه دارند و می‌توانند دست به ابداع بزنند.

كلهر خاطرنشان كرد: وقتی موسیقی غرب به سمت ما آمد همه دیدند كه سازهایی از یك خانواده در اندازه‌ها و حجم‌های صدایی متفاوت ساخته شد. اما نباید فراموش كرد كه این پیشرفت در خانواده موسیقی غربی به‌دلیل چند صدایی و هارمونیك‌بودن آن بود. اما متاسفانه ما با تقلیدی كوركورانه این حركت را آغاز كردیم در حالی كه نیازی بر آن نداشتیم.

او گفت: متاسفانه سازندگان ساز ما ابتدا ساز را می‌سازند و بعد به دنبال نوازنده‌ای برای آن می‌گردند. درحالی كه نوآوری و دگر‌آوری باید برحسب نیاز صورت بگیرد و با هركاری نمی‌توان از یك انقلاب سخن گفت.

كلهر با تاكید بر اینكه، سازندگان ساز نباید از امتحان و تجربه بترسند، ادامه داد: بلكه باید به‌دنبال صداهای جدید بروند تا شاید این مساله به همه‌گیر شدن آن بی‌انجامد. ولی این كار و جاافتادن آن نیاز به زمان دارد و باید توسط افرادی صورت بگیرد كه پیشینه‌ی این كار را دارد.

رامین جزایری سازنده‌ تار و سه‌تار نیز در بخش پایانی این نشست با اشاره به نقش سازنده ساز مطرح كرد: این در حالی است كه این افراد متاسفانه شان و مرتبه‌ای را كه باید در جامعه موسیقی داشته باشند، هنوز به‌دست نیاورده‌اند.

او اضافه كرد: ساخت ساز و ابداع در آن رابطه‌ای دوسویه میان سازنده و نوازنده است و این نیاز ابتدا باید از سوی نوازنده مطرح شود و سپس سازنده دست به ساخت در این عرصه بزند و نتیجه را با همكاری هم ارزیابی كند.

لینك خبر :

http://www.isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-1349224